Wpływ mediów elektronicznych na rozwój dziecka.
Od wielu lat media zmieniają się i stają coraz bardziej cyfrowe. Znikają papierowe gazety, a nowe technologie i multimedia są coraz mocniej zakorzenione w naszym życiu. Można zapytać jak ta zmiana wpływa na nas i rozwój naszych dzieci.
Postęp jest potrzebny i bywa zbawienny w wielu dziedzinach jak choćby w medycynie. Zagościł on również do edukacji. W szkolnych klasach w zdobywaniu wiedzy służą tablice multimedialne. Pracownie komputerowe są wyposażone w komputery i tablety dla każdego ucznia. Nauka on-line również jest możliwa dzięki posiadaniu odpowiedniego sprzętu przez uczniów i nauczycieli.
Niestety zbyt szybki postęp i zbyt chętne korzystanie z niego przez społeczeństwo powoduje, że ze sprzymierzeńca stał się również wrogiem prawidłowego rozwoju najmłodszych. To nie jest już tylko pytanie, czy media ograniczają rozwój poznawczy dzieci. To jest już faktem. Często spotykamy się z widokiem malutkich dzieci wpatrzonych w ekran tabletu czy smartfona. Do tej pory media elektroniczne były używane jako narzędzie pracy czy komunikacji. Teraz pełnią również funkcję zabawy. Kolorowy, migający ekran przykuwa uwagę dziecka na dłuższy czas. Najmłodsi użytkownicy to nawet roczne i dwuletnie szkraby. Już produkuje się nocniki z tabletem. Badania i raporty wykazują, iż od 8. roku życia prawie wszystkie dzieci korzystają z urządzeń mobilnych. A to na okres wieku przedszkolnego przypada wiele zmian rozwojowych przebiegających w takich sferach jak: fizyczna, społeczna, emocjonalna oraz poznawcza. Dziecko w tym czasie zdobywa wiedzę o świecie, uczy się jak on działa. Poprzez metodę prób i błędów tego działania doświadcza. W codziennych sytuacjach tkwi największy potencjał uczenia się. Wczesne obcowanie ze smartfonem, tabletem lub innym urządzeniem elektronicznym przez dziecko powoduje, że ma ono ograniczony czas i możliwości podjęcia rozmaitych aktywności w innych sferach(np. aktywności fizycznej czy społecznej). Jednym ze zmysłów, który służy dziecku do poznania otaczającej rzeczywistości jest zmysł dotyku. Gdy dziecko dotyka przedmiotu, obraca go w dłoniach to odczuwa fakturę materiału z jakiego jest wykonany, poznaje jego podstawowe funkcje i ćwiczy różne chwyty. Inaczej ma się sprawa, gdy dziecko trzymając tablet jest wpatrzone w kolorowe, zmieniające się obrazki. Aktywność malca ogranicza się do kilku ruchów, wykonywanych jedynie palcami. Te proste czynności znacznie ograniczają poznanie obiektu. Zmianie ulega także proces uczenia się koncentracji uwagi oraz odpowiedniego skupienia się na zadaniu. Specjaliści biją także na alarm, gdy obserwują wpływ mediów elektronicznych na rozwój społeczny i emocjonalny małego dziecka. To od najmłodszych lat kształtują się też kompetencje komunikacyjne dzieci. Sprzyja temu podejmowanie interakcji społecznych. Indywidualna rozmowa, przebywanie w grupie, tworzenie relacji z dorosłymi czy kolegami jest bezcenną lekcją rozwoju. Przedszkolak z odpowiednio rozwiniętymi kompetencjami w zakresie komunikacji ma większą pewność, że wyraża dokładnie to, co pragnie przekazać. Umie też nawiązywać i kończyć kontakty oraz ich aktywnie poszukuje. Poznaje znaczenie mowy niewerbalnej, mowy ciała, mimiki twarzy. Jego wypowiedzi skierowane są do różnych osób w różnorodnych sytuacjach. Dzieci, których wysiłek poznawczy w większości skoncentrowany jest na mobilnych urządzeniach, w dużo wolniejszym tempie nabywają w/w zdolności. Przedszkolakowi poznającemu świat za pośrednictwem ekranu, może grozić niechęć do nawiązywania kontaktu wzrokowego ze swoim rozmówcą. To na dalszym etapie będzie powodować trudności w zdobywaniu znajomych i bycie w grupie. Kolejne problemy powstaną przy odczytywaniu emocji zarówno własnych jak i rówieśników. A nauka emocji jest złożona kwestią, wymagającą odpowiedniego czasu, zaangażowania oraz praktyki. Diagnozując gotowość szkolną dziecka zwraca się baczną uwagę na sferę emocji właśnie. Rozwój jej można w wieku przedszkolnym można podzielić na cztery obszary:
- Doświadczanie emocji
- Ekspresja stanów emocjonalnych
- Dzielenie się swoimi emocjami
- Radzenie sobie z emocjami
Obszary te są ważne, by rozwój dziecka był spójny i harmonijny. Dlatego ważne jest, by dziecko w każdym środowisku miało jak najwięcej możliwości rozwijania tej kompetencji tj. doświadczania, odczuwania, wyrażania i radzenia sobie z emocjami.
Coraz powszechniejsze jest występowanie u dzieci problemów z integracją sensoryczną. Nie dziwi to. To właśnie kontakt z różnymi bodźcami (dotykowymi, słuchowymi, węchowymi, smakowymi) i aktywność fizyczna przyczynia się do prawidłowej integracji bodźców sensorycznych w mózgu. Brak naturalnej dla wieku dziecięcego aktywności będącej odpowiedzią na ciekawość młodego człowieka przyczynia się do problemów. Niepełnowymiarowość bodźca elektronicznego powoduje nadmiar stymulacji w jednych obszarach (głównie wzrok i słuch), a brak lub niedobór w innych (dotyk, bodźce kinestetyczne, węch).
Czy zatem można w sposób jednoznaczny stwierdzić, że urządzenia mobilne mają jedynie zgubny wpływ na rozwój dziecka? Odpowiedź jednak nie jest tak oczywista. Z jednej strony wiadomo, że zbyt wczesne i bez kontroli czasowej użytkowanie zasobów multimedialnych przez dziecko wpływa negatywnie na rozwój małego dziecka. Z drugiej zaś strony zbytni krytycyzm używania nowych technologii może spowodować, że w przyszłości dziecko nie będzie umiało odnaleźć się w świecie cyfrowym, który cały czas ewaluuje. W tej niejednoznacznej sytuacji można szukać sposób na wartościową praktykę użytkowania tego typu sprzętów w wychowaniu i edukacji. Dużym wyzwaniem jest więc na dziś właściwe wprowadzanie dziecka w świat mediów elektronicznych tak, by ich wpływ na jego rozwój był jak najbardziej optymalny.
Żródło: Ciekawa psychologia -blog psychologiczny
